Mizofonia-objaw, czy nowe, odrębne zaburzenie?
Dr Marta Siepsiak, Uniwersytet Warszawski
Data:
12 października 2023
Mizofonia-objaw, czy nowe, odrębne zaburzenie?
Mizofonia to jeden z rodzajów nadwrażliwości dźwiękowych. Osoby z tym zaburzeniem
doświadczają nieprzyjemnych reakcji afektywnych (głównie złości, zniesmaczenia, paniki), podczas
ekspozycji na specyficzne, powtarzalne, raczej ciche odgłosy. Starają się unikać źródła tych
dźwięków (triggerów), a jeśli nie są w stanie tego zrobić - ponoszą koszt psychiczny. Występuje
przy tym trudność z przekierowaniem uwagi z bodźca mizofonicznego oraz silna potrzeba
sprawdzania i nasłuchiwania, czy trigger ten nie jest obecny lub zaraz nie wystąpi. Anegdotycznie
opisywane są też halucynacje słuchowe, w których osobie wydaje się, że słyszy trigger, choć w
rzeczywistości nie jest on obecny. Wydawanie odgłosów mizofonicznych często, lecz nie zawsze,
interpretowane jest jako niekulturalne lub nawet wrogie. Z drugiej strony, wiele osób z mizofonią
doświadcza poczucia winy za swoje “wewnętrze” reakcje mizofoniczne. Choć badania wskazują, że
mizofonia nie łączy się bezpośrednio z zachowaniami agresywnymi, agresja słowna i fizyczna w
reakcji na bodźce mizofoniczne jest powszechna u małych dzieci z mizofonią, a agresja słowna
(krzyki, podniesiony głos) w reakcji na bodźce zdaje się dość często występować również u
dorosłych.
Reakcja mizofoniczna znika z momentem ustania, lub zazwyczaj dość krótko po ustaniu, triggera.
W przypadku mizofonii bez zaburzeń współwystępujących, jeśli bodźce mizofoniczne nie
występują, osoby te nie zgłaszają żadnych objawów.
Mizofonia nie jest ujęta jeszcze ani w DSM-5 ani w ICD 11. Termin “mizofonia” został stworzony w
2001 roku, pierwsze badania empiryczne nad mizofonią opublikowano w 2013, a w ostatnich dwóch
latach opublikowano więcej badań nad tym zjawiskiem, niż od początku ukucia tego terminu.
Mizofonia ze względów formalnych nie miała więc jeszcze szans znaleźć się w oficjalnych
systemach klasyfikacji diagnostycznych. Obraz kliniczny tego zaburzenia może jednak rodzić
pytania, czy faktycznie jest to odrębne zaburzenie, czy jedynie objaw jakiegoś znanego już
zaburzenia.
W wystąpieniu zostaną omówiono najczęstsze hipotezy co do tego, czego objawem mogłaby być
mizofonia (OCD? ADHD? PTSD? autyzm? A może jest to objaw wysokiej neurotyczności?).
Na tle badań z różnych krajów, zaprezentowane zostaną główne wyniki badań własnych, nad
charakterystykami mizofonii u dzieci i dorosłych, prowadzonych w Polsce przez ostatnie 6 lat.
Wszystkie te badania spójnie wskazują, że mizofonia nie jest “tylko” objawem, ale jest odrębnym
zaburzeniem.