Rola uwagi i świadomości w percepcji obiektów i scen / The role of attention and consciousness in perception of real-world scenes
Michał Bola, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN
Data:
26 maja 2022
Rola uwagi i świadomości w percepcji obiektów i scen
Michał Bola
Pracownia Obrazowania Mózgu
Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN
Podczas gdy badania laboratoryjne wykorzystujące proste bodźce wzrokowe skupiają się często na ograniczeniach i zniekształceniach percepcji, codzienne doświadczenie sugeruje że nasz system wzrokowy jest w stanie szybko i bezwysiłkowo rozpoznawać nawet bardzo złożone obiekty i sceny. Jakie mechanizmy stoją za tak efektywną percepcją bodźców naturalistycznych?
Nasze otoczenie widzimy zwykle w formie scen zawierających tło i obiekty, które będąc powiązane poprzez relacje przestrzenne i semantyczne tworzą hierarchiczną strukturę. Wyniki badań wskazują, że to właśnie struktura sceny i relacje pomiędzy jej elementami są kluczowe dla efektywnej percepcji.
W mojej prezentacji omówię wyniki trzech badań dotyczących roli uwagi i świadomości w percepcji scen. Pierwsze miało na celu sprawdzenie, czy obiekty semantycznie niespójne z kontekstem sceny są rozpoznawane i przyciągają uwagę przestrzenną automatycznie (Furtak et al., 2020, Cerebral Cortex). W drugim badaniu, przeprowadzonym i opublikowanym w formacie registered report, testowaliśmy czy uwaga przestrzenna jest angażowana i zatrzymywana przez obiekty niespójne semantycznie na dłuższy czas niż przez obiekty semantycznie spójne (Doradzińska et al., 2022, Consciousness and Cognition). Trzecie badanie miało natomiast odpowiedzieć na pytanie, czy to obiekty są rozpoznawane jako pierwsze a następnie integrowane aby zrozumieć sens sceny (ang. gist), czy raczej sens sceny jest rozpoznawany jako pierwszy i wpływa na późniejsze rozpoznanie obiektów (Furtak et al., 2022, Cognition). Uzyskane wyniki oraz dalsze kierunki badań omówię w kontekście modeli teoretycznych dotyczących hierarchicznej i dynamicznej natury reprezentacji percepcyjnych.
The role of attention and consciousness in perception of real-world scenes
Michał Bola
Laboratory of Brain Imaging
Nencki Institute of the Polish Academy of Sciences
A real-world scene can be defined as a view of the environment comprising both a background and foreground objects. Importantly scenes are structured and hierarchical, with all their elements organized in terms of spatial and semantic relations. A growing body of research indicates that the hierarchies and relations present in scenes play a key role in the process of scene perception and recognition. In my talk I will present three studies designed to investigate the role of attention and awareness in perception of real-world scenes. In the first one we asked whether objects that are semantically inconsistent with the context of a scene can be recognized and attract attention automatically (Furtak et al., 2020, Cerebral Cortex). In the second one, conducted and published in the registered report format, we investigated whether semantically inconsistent objects hold attention for a longer time than consistent ones (Doradzińska et al., 2022, Consciousness and Cognition). In the third one we investigated the perceptual hierarchy in scene perception by testing recognition of the global and local levels, represented by backgrounds and objects respectively, and addressing which level gains preferential access to awareness (Furtak et al., 2022, Cognition). I will interpret the obtained results and discuss the future directions in the context of theoretical models assuming hierarchical and dynamical nature of perceptual representations.