O rekonstrukcji pustego gniazda i przestrzeni kobiecych w historiach matek, których dorosłe dzieci opuściły dom rodzinny / Remaking Empty Nest and Creating Herspaces in Practices of Polish Mothers whose Children Left Home.
Dr Magdalena Żadkowska i dr Magdalena Gajewska, Instytut Socjologii, Uniwersytet Gdański
Data:
18 listopada 2021
O rekonstrukcji pustego gniazda i przestrzeni kobiecych w historiach matek, których dorosłe dzieci opuściły dom rodzinny
Napięcie pomiędzy tradycyjnym scenariuszem, w którym kobietom przypisuje się głównie rolę matki, a emancypacyjnym podejściem do ról kobiecych jest coraz mocniej odczuwalne w polskim społeczeństwie. Konflikt oczekiwań społecznych ma znaczący wpływ na przeżywanie przez kobiety zarówno wchodzenia w role macierzyńskie, jak i również na potęgowanie ambiwalencji tożsamościowych towarzyszących wychodzeniu kobiet z roli matki. Przedmiotem naszego artykułu jest ten etap życia matek, w którym dorosłe dzieci wyprowadzają się z domu. W ramach projektu przeanalizowałyśmy opowieści 40 kobiet, Polek, których dorosłe dzieci wyprowadziły się z domu pozostawiając po sobie pustą przestrzeń.
Moment wejścia w nowy etap macierzyństwa i kobiecości opowiedziany został w kontekście miejsca prywatnego, jakim jest dom. By pokazać jak przeżywają ten moment badane kobiety, przeprowadziłyśmy analizę ich historii w ramach teorii liminalności Victora Turnera (2010). W wypadku badanych kobiet doświadczenie liminalności nie prowadzi do nadania im nowego statusu, który byłby społecznie rozpoznawalny. Tylko dziewięć z nich, jak wynika z naszej analizy, doświadczyło, między innymi dzięki posiadaniu lub zmianom własnej przestrzeni, fazy agregacji czyli stania się kobietą w nowej roli - w roli matki dorosłego dziecka, które opuściło dom. Natomiast stosunek kobiet do przestrzeni oraz praktyki codzienności stały się drogowskazem do ukazania drogi wychodzenia z roli matki i zmiany statusu, na który, jak twierdzimy, brakuje socjologom, kulturowej nazwy.
Remaking Empty Nest and Creating Herspaces in Practices of Polish Mothers whose Children Left Home.
The tension between the traditional scenario, in which women fulfil themselves mainly as mothers, as well as the emancipatory approach to women’s roles reverberates more and more in Polish society. This conflict between various social expectations has a significant impact on women’s experience of picking up the role of a mother, as well as the intensification of identity ambivalence accompanying their departure from said role. This paper describes the stage in mothers’ lives when adult children move out of their family homes. As part of the project, the authors have analysed the stories told by 40 Polish women, whose adult children had moved out of the house, leaving behind a void.
The moment of entering a new stage of motherhood and womanhood has been told in the context of a private place – their homes. To further highlight the experience of this moment by the women who participated in the study, the authors have conducted an analysis of their stories within the framework of Victor Turner’s (2010) liminality theory. In the case of the women, who participated in the study, the experience of liminality does not lead to a new status that would be socially recognisable. Only nine of them – according to the analysis carried out by the authors – experienced, among other things due to owning or changing their own space, the phase of aggregation, which is typical of becoming a woman in a new role – a mother of an adult child who left home. In contrast, their approach towards space and the practices of everyday life became a pointer showing them the way out of the role of mothers and let them change their status, which the sociologists lack a name for, as the authors argue.