DOKTORAT EKSTERNISTYCZNY
W
INSTYTUCIE PSYCHOLOGII
Polskiej Akademii Nauk
Seminaria doktorskie 2021/22
Pracownia Psychologii Osobowości,
Instytut Psychologii, PAN
dr hab. Małgorzata Fajkowska, prof. IP PAN
Seminarium doktoranckie w trybie eksternistycznym z Psychologii Osobowości
Filozofia pracy
Uczestniczyłam w seminarium naukowym, które prowadził Profesor Leszek Kołakowski. I takie seminarium doktoranckie staram się prowadzić! Jego istotą, tak jak u Profesora, są regularne spotkania i budowanie wspólnoty naukowej, poprzez zespołowe rozwiązywanie naukowych problemów, jakie stawiają doktoranci. Dlatego też w seminariach doktoranckich uczestniczą starsi stażem naukowym pracownicy Pracowni Psychologii Osobowości. Poza tym, to święto Pracowni więc staramy się być wszyscy! Seminaria mają swoje oficjalne ramy czasowe, ale nieoficjalnie dyktuje je zadanie i zapał uczestników do jego rozwiązania. Tak, jak u Leszka Kołakowskiego bardzo ważna jest przyjazna i wspierająca atmosfera, współpraca a nie rywalizacja. Seminaryjny styl Profesora staram się wzbogacać przekazem, że sukces w postaci napisania i obronienia rozprawy doktorskiej, wynika z zamiłowania do tematu, wytrwałości i… natchnienia. Wisława Szymborska uważała, że natchnienie, to nie tylko przywilej poetów i artystów i może rodzić się z „nie wiem”(por. Odczyt Noblowski, 1996). Zatem zapraszam wszystkich, którzy czegoś nie wiedzą o osobowości!
Jak wygląda praca nad doktoratem
Seminaria doktoranckie, to także proces kształcenia. Celem tego procesu jest nabycie umiejętności w zakresie (a) stawiania problemu badawczego; (b) przeprowadzenia przekonującej, naukowej argumentacji, z której ten problem wynika i z której wynika, jego rozwiązanie; (c) zaplanowania i przeprowadzenia badań; (d) doboru adekwatnych analiz statystycznych i ich wykonania; (e) interpretacji i dyskusji wyników badań; (f) krytycznej analizy przeprowadzonych badań i wskazania na ich ograniczenia. Dlatego, aby te umiejętności zdobyć bardzo ważne jest czytanie bieżącej i historycznej literatury przedmiotu, prezentacja zdobytych wiadomości, wobec szerszego grona, dokształcanie się poprzez wybrane wykłady i warsztaty adekwatne do tematu rozprawy doktorskiej, udział w konferencjach naukowych, dbanie o transparentność badań, pisanie artykułów naukowych.
Proces pisania rozprawy doktorskiej rozpoczyna się od napisania projektu. Temu poświęcamy dużo czasu. Dobrze napisany projekt, to taki, który zawiera przejrzysty i informacyjny tytuł, jasno sformułowany cel badań, wprowadzenie teoretyczne, jasno postawione hipotezy badawcze oraz część metodologiczną, w której opisana jest procedura planowanych badań, propozycja zastosowania technik statystycznych oraz spodziewane wyniki badań. Bez względu na to czy praca doktorska będzie zbiorem artykułów o spójnej tematyce czy maszynopisem w postaci książki, napisanie projektu jest konieczne. Po napisaniu projektu przystępujemy do badań empirycznych.
O czym może być doktorat
W Pracowni realizujemy badania obejmujące zagadnienia typologizacji lęku i depresji, koherencji i niekoherencji osobowości, spójności i stałości zachowania, procesów regulacyjnych, klasyfikacji cech osobowości, typów temperamentu, przetwarzania uwagowego w związku z różnicami indywidualnymi, procesy zmiany i dynamiki osobowości. Niemniej najchętniej przyjmiemy do zespołu osoby, które chciałyby prowadzić badania nad cechami charakteru – będziemy zajmować się budowaniem teorii, ale także narzędzi do pomiaru tychże cech. Drugi obszar poszukiwań to badanie nad zasobami osobowościowymi wzrostu post-traumatycznego.
W Pracowni najchętniej prowadzimy badania kwestionariuszowo-eksperymentalne. W uzasadnionych przypadkach realizujemy także badania z włączeniem zmiennych psychofizjologicznych, czy neuronowych. Staramy się także wykorzystywać najnowsze techniki do zbierania danych (np. expereience sampling method ,ESM) i analizy danych (np. Latent Profile Analyses).
Niemniej można także przedstawić swój własny pomysł badań w obszarze psychologii osobowości.
Zapraszam!
Liczba miejsc: 4
Pracownia Psychopatologii Eksperymentalnej
Instytut Psychologii, PAN
dr hab. Łukasz Gawęda, prof. IP PAN
Mechanizmy psychoz i stanów ryzyka z perspektywy psychopatologii eksperymentalnej
Główną ideą proponowanego seminarium doktoranckiego jest rozwijanie przez młodych naukowców linii badań dotyczących mechanizmów zaburzeń psychotycznych z wykorzystaniem metod psychopatologii eksperymentalnej w ramach grantów Sonata Bis oraz Preludium Bis realizowanych w Pracowni Psychopatologii Eksperymentalnej.
1. „Mechanizmy paranoi: znaczenie warunkowania strachu interpersonalnego w kontekście wykluczenia społecznego, konsumpcji marihuany oraz predyspozycji genetycznych. Badanie w wirtualnej rzeczywistości.” (Sonata Bis, 10.2020 – 10.2025).
Proponowane badanie będzie miało dwie fazy. W pierwszej ocenimy jak badane osoby (lącznie 300 osob) funkcjonują w swoim własnym środowisku. Przeprowadzone zostanie tzw. Próbkowanie doświadczenia (Experience Sample Method, ESM) za pomocą elektronicznych dzienniczków (dostarczane poprzez aplikację na smartfon). Interesować nas będzie jak doświadczane wykluczenie społeczne, konflikty oraz spożycie marihuany wpływa na pojawianie się myśli paranoicznych. W drugiej fazie, zaprosimy osoby badane do laboratorium Wirtualnej Rzeczywistości, aby ocenić ich wrażliwość na odrzucenie społeczne (dwa warunki eksperymentalne: 1. Odrzucenie w grze w VR oraz 2. Włączanie w grę w VR) oraz wpływ odrzucenia na następne warunkowanie strachu interpersonalnego (oceniane również w wirtualnej rzeczywistości). Specjalnie na potrzeby naszego projektu skonstruujemy zadania eksperymentalne w środowisku wirtualnej rzeczywistości. Wykorzystamy również pomiar podstawowych parametrów fizjologicznych, aby ocenić efekty oddziaływań eksperymentalnych i procedury warunkowania strachu. Grupy badawcze będą porównane między sobą. Dodatkowo interesować nas będzie związek genów z badanymi zjawiskami. Dlatego też pobierzemy materiał genetyczny ze śliny, aby móc testować związki genów związanych z przekaźnictwem dopaminergicznym z badanymi zmiennymi (wrażliwość na wykluczenie, warunkowanie strachu i paranoję).
Nasze badanie będzie realizowane z wiodącym ośrodkiem badania mechanizmów paranoi kierowanym przez Prof. Daniela Freemana, Uniwersytet Oxfordzki. Spodziewamy się, iż nowy projekt badawczy dostarczy interesującej wiedzy uzupełniającej istniejące modele teoretyczne paranoi.
2. „Anomalie percepcyjne z perspektywy psychopatologii eksperymentalnej: wpływ nastawienia poznawczego na fałszywe” (Preludium Bis 10.2020 – 10.2023).
W tym projekcie podejmiemy badanie mechanizmów anomalii spostrzegania (ang. perceptual aberrations) w grupie osób z rozpoznaniem schizofrenii oraz w grupie osób zdrowych mających relatywnie często doświadczenia podobne do halucynacji. Projekt oparty jest na modelach spostrzegania, które wskazują na znaczącą rolę procesów góra-dół (top-down; np. nastawienie poznawcze) w kształtowaniu spostrzeżeń w różnych modalnościach.
W pierwszym badaniu wyłonimy z populacji osób w wieku 18 – 45 lat (n= 1000) osoby o wysokiej częstości doświadczeń halucynacjyjnych (n=45) i porównamy je w zadaniach eksperymentalnych z osobami o niskiej częstości takich doświadczeń (n= 45). W badaniu grupy klinicznej pacjenci z halucynacjami (n= 45) porównani zostaną do odpowiednio dobranej grupy pacjentów bez halucynacji (n= 45) oraz osób zdrowych (n= 45). Dwa badanie pozwolą na sprawdzenie czy wpływ nastawienia poznawczego na fałszywe spostrzeżenia poznawcze występuje jedynie w grupie osób z klinicznymi halucynacjami czy też stanowi bardziej uniwersalny czynnik ryzyka do doświadczeń anomalii percepcyjnych i jest obserwowany u osób zdrowych
Badanie to stanowi rozwinięcie przeprowadzonych przez nasz zespół badań dotyczących wpływu nastawienia percepcyjnego na fałszywe spostrzeżenia w schizofrenii. Badanie realizowane jest z wiodącym ośrodkiem w Niemczech (Hamburg), a jego wyniki planowane są do publikacji w renomowanych czasopismach naukowych.
Liczba miejsc: 4
Pracownia Psychologii Kulturowej i Badań Międzykulturowych
Instytut Psychologii, PAN
dr hab. Piotr Szarota, prof. IP PAN
Komunikacja niewerbalna w ujęciu kulturowym i międzykulturowym
Seminarium poświęcone będzie różnym aspektom komunikacji niewerbalnej począwszy od mimiki, gestykulacji i dotyku na komunikacyjnej roli ubioru kończąc. Konieczna będzie tu nie tylko podstawowa wiedza na temat komunikacji niewerbalnej (polecam kompendium „Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich” M. Knappa i J. Hall), ale również znajomość metod badawczych, jakimi posługuje się współczesna psychologia kulturowa i międzykulturowa (dobrym wprowadzeniem jest „Psychologia międzykulturowa” D. Matsumoto i L. Juang).
W przypadku ujęcia kulturowego skupimy się na szukaniu kulturowych i społecznych mechanizmów, które mogą odpowiadać za specyficzne normy dotyczące komunikacji niewerbalnej obserwowane w danym obszarze kulturowym. Za przykład posłużyć mogą moje badania, w których próbowałem wytłumaczyć skąd bierze się niechęć Polaków do posługiwania się uśmiechem społecznym (zwłaszcza w kontaktach z nieznajomymi). Odmienny charakter mają badania międzykulturowe, w których porównujemy kultury pod względem interesujących nas parametrów próbując wyjaśnić różnice odwołując się do tzw. podstawowych wymiarów kulturowych jak np. indywidualizm/kolektywizm. W badaniach tych wykorzystać można zarówno oryginalne narzędzia badawcze, jak i materiał dostępny w mediach, serwisach społecznościowych itp. W przypadku porównań międzykulturowych minimalna liczba porównywanych kultur nie powinna być jednak mniejsza niż trzy.
Sytuacja jaką wywołała pandemia stwarza interesujące możliwości badań w zakresie komunikacji niewerbalnej. Można zastanowić się, jak wpłynęła ona na zmianę dotychczasowych norm w zakresie dystansu społecznego, dotyku, czy sposobów witania się, i czy będą one utrzymywać się nawet po zniesieniu zakazów. Ciekawe może być też porównanie postrzeganego stopnia uciążliwości, jaką stwarza w codziennej komunikacji noszenie maseczek ochronnych i ewentualnych sposobów radzenia sobie z takimi ograniczeniami. Można się spodziewać, że dużą rolę odgrywać tutaj będę kulturowe normy dotyczące stopnia obowiązującej w sytuacjach społecznych kontroli mimiki twarzy. W kulturach, w których oczekuje się, że twarz ma być mało ekspresyjna, a głównym kanałem komunikacyjnym są kontakt werbalny i wzrokowy, noszenie maseczek może nie stanowić dla ludzi wielkiego problemu, przynajmniej w zakresie komunikowania się…
Seminarium może być prowadzone w języku angielskim
Liczba miejsc: 1
Pracownia Psychologii Kulturowej i Badań Międzykulturowych
Instytut Psychologii, PAN
dr hab. Jakub Kryś
Macropsychology & Positive Cross-Cultural Psychology
General area:
I focus on macropsychology and positive cross-cultural psychology. In collaboration with dozens of researchers from around the world, we study ideal types of well-being and folk theories of societal development. I run two projects financed from the grants of the National Science Center: (1) ”Ideal Types of Well-Being - Over Fifty Countries Research Into Culturally Sensitive National Accounts of Well-Being (please see here), and (2) “Bridging Psychology with Societal Development Science: Fifty Countries Research into Folk Theories of Societal Development” (please see here).
My profile can be found here. If you acknowledge that people across cultures have various ideals on what a good life is and how to develop their societies, and wish to study these differences, please feel encouraged to join our research efforts.
Topics:
As of 2020, I research two main areas: well-being (happiness, positive emotions, sense of meaning, smile, family well-being), and societal development (we study how lay people construe societal development). I carry out also minor research into other topics.
Profile of a candidate:
1. Aspiring to Protestant/Confucian work-ethics.
2. Team-working skills (candidates must be communal, helpful, friendly).
3. Advanced statistical skills (MLM, SEM): already acquired or readiness to learn them during the first year of studies.
4. Willingness to active participation in international conferences and seminars.
5. Ability to design, set-up and conduct experimental studies.
6. Ability to draft and improve scientific manuscripts (or readiness to learn this skill during the first year of studies).
7. Readiness to share expertise with other members of the research team.
IMPORTANT: Frequently I am abroad, sometimes for long periods. You must be ready to work remotely (but I prefer face-to-face meetings and live seminars, so when I am in Poland, please be ready to visit IP PAN on a weekly basis).
Seminar is in English.
Positions: 2
Pracownia Psycholingwistyki i Psychologii Poznawczej
Instytut Psychologii PAN
Dr hab. Robert Balas, prof. IP PAN
Seminarium doktoranckie w trybie eksternistycznym - skąd biorą się postawy?
Głównym tematem tego seminarium doktoranckiego będą badania nad źródłami postaw. Postawy są jednym z głównych regulatorów zachowania ludzi oraz podstawowym elementem porządkującym nasze myślenie o świecie, a ich rdzeniem są reakcje afektywne na określone elementy środowiska. Jednocześnie - zdecydowana większość naszych postaw jest efektem różnych mechanizmów uczenia się. Zatem jednym z podstawowych zagadnień w psychologii jest zidentyfikowanie mechanizmów nabywania postaw, a co za tym idzie, ich zmiany w wyniku procesów uczenia się.
Podstawowym procesem, dzięki któremu kształtowane są postawy, jest warunkowanie ocen. Polega ono na nabywaniu reakcji emocjonalnej na określony bodziec w wyniku wcześniejszego współwystępowania tego bodźca z reakcją afektywną. Na przykład, nasza reakcja emocjonalna na nowy reklamowany produkt może stać się pozytywna w wyniku wcześniejszej ekspozycji tego produktu w pozytywnym kontekście afektywnym (np. znanej osoby zatrudnionej w tej konkretnej reklamie). Podobnie może być nie tylko w przypadku konkretnych obiektów, ale również konkretnych idei, grup społecznych, etc. Ponadto - podobny mechanizm może być odpowiedzialny za zmianę już istniejących postaw.
W trakcie seminarium doktoranci zapoznają się z najnowszą literaturą dotyczącą nabywania i zmiany postaw, oraz zrealizują badania dotyczące uwarunkowań tych procesów. Badania te będą częścią większego projektu badawczego finansowanego ze środków NCN. Przykładowe zagadnienia badawcze będą dotyczyły roli procesów kontrolowanych i automatycznych w uczeniu się postaw, czynników facylitujących i hamujących uczenie się, roli kontekstu, oraz właściwości środowiska, w którym zachodzi nabywanie postaw.
Liczba miejsc: 3